“Giám sát là chức năng hoạt động của HĐND, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong những nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của Chính quyền các cấp. Tiếp công dân là một “ kênh” tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; là biện pháp thiết thực nhằm tăng cường mối quan hệ, củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước; đồng thời, cũng chính là hình thức để công dân thực hiện quyền làm chủ của mình trong việc tham gia cùng với chính quyền quản lý Nhà nước, quản lý xã hội. Làm tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo không chỉ bảo đảm thực thi các quyền, lợi ích hợp pháp của người dân mà còn góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, nâng cao chất lượng hoạt động quản lý nhà nước, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Từ nhận thức và thực tiễn đặt ra trong công tác tiếp dân, giải quyết yêu cầu, khiếu nại, tố cáo của công dân, Đảng Đoàn HĐND tỉnh luôn quan tâm lãnh đạo và định hướng để HĐND tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật, tăng cường các hoạt động giám sát, đặc biệt là giám sát công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

Theo quy định của Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003, Quy chế hoạt động của HĐND năm 2005 và các văn bản hướng dẫn của Trung ương, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND và đại biểu HĐND có nhiệm vụ tiếp công dân. Đảng đoàn HĐND tỉnh lãnh đạo Thường trực HĐND tổ chức thực hiện khá tốt công tác tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Đây là một hình thức giám sát của HĐND đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân của các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh.

Trong thời gian qua, Thường trực HĐND và các Ban của HĐND tỉnh thường xuyên tham gia trực tiếp tiếp công dân tại trụ sở cơ quan; tổ chức cho đại biểu HĐND tỉnh trực và tiếp công dân định kỳ vào thứ Năm hàng tuần tại trụ sở Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh; Văn phòng bố trí, phân công cán bộ có năng lực để tham mưu, giúp đại biểu HĐND tỉnh làm nhiệm vụ tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo.

Qua việc theo dõi khiếu nại, tố cáo của các công dân tại Văn phòng, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND và đại biểu HĐND tỉnh đã thu thập, nắm thông tin, nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát trên lĩnh vực giải quyết khiếu nại, tố cáo công dân của các cơ quan, đơn vị địa phương, góp phần củng cố niềm tin, tăng cường mối quan hệ giữa đại biểu dân cử với cử tri và giữa chính quyền với nhân dân.

Với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, trong thời gian qua, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh thực hiện khá tốt hoạt động giám sát đối với công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đối với các cơ quan, đơn vị, địa phương trong tỉnh. Chương trình giám sát giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân được đưa vào Chương trình giám sát hàng năm của HĐND tỉnh. Nội dung giám sát được tập trung vào công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân của các cơ quan chức năng; và tổ chức thực hiện các kết luận, quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo đã có hiệu lực pháp luật của cơ quan đơn vị có lên quan. Về hình thức giám sát, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND và các đại biểu HĐND tỉnh tổ chức thực hiện thông qua các hình thức như: hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo; giám sát thông qua các báo cáo tại các kỳ họp HĐND tỉnh; báo cáo của các cơ quan, đơn vị về tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo; chất vấn tại kỳ họp HĐND; tổ chức đoàn giám sát về công tác giải quyết, khiếu nại tố cáo ở địa phương. Ngoài ra, Thường trực HĐND tỉnh, Ban của HĐND tỉnh tham dự các cuộc họp, đối thoại trực tiếp của cơ quan thẩm quyền với người khiếu nại, tố cáo do UBND tỉnh tổ chức.

Từ năm 2008 đến nay, Thường trực HĐND và các Ban của HĐND tỉnh đã tổ chức được 18 đoàn giám sát về thực hiện giải quyêt khiếu nại, tố cáo tại một số cơ quan, đơn vị, địa phương. Qua giám sát, Thường trực HĐND và Ban Pháp chế HĐND tỉnh có 10 kiến nghị đến UBND tỉnh và các ngành chức năng của tỉnh tiếp thu, xem xét, giải quyết, 14 kiến nghị đối Chánh án TAND Tối cao, đã có 11/14 (78,57%) kiến nghị được Chánh án TAND tối cao chấp nhận.

Thực tế, qua công tác giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND và các đại biểu HĐND tỉnh đã góp phần bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công dân, góp phần vào việc đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương.

Tuy nhiên, tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân ở một số, đơn vị, địa phương trên địa bàn tỉnh vẫn còn hạn chế. Việc giải quyết một số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền vẫn còn chậm; tổ chức thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại, quyết định xử lý tố cáo chưa kịp thời, nghiêm túc; vẫn còn một số vụ việc kéo dài. Ngược lại, có vụ việc đã được các cơ quan thẩm quyền xem xét giải quyết đúng pháp luật, giải quyết nhiều lần nhưng người dân vẫn chưa đồng tình, không chấp nhận kết quả giải quyết. Năng lực của một số ít cán bộ phụ trách công tác tiếp dân còn hạn chế; hiểu biết chính sách, pháp luật để giải thích, hướng dẫn cho công dân chưa đầy đủ, chính xác… nên tình trạng khiếu nại vượt cấp vẫn còn xảy ra. Lãnh đạo một số cơ quan, tổ chức chưa quan tâm đúng mức đến công tác này, việc tiếp công dân còn hình thức, có nơi chưa có hiệu quả. Vì vậy, một số vụ việc không được giải quyết ngay từ cơ sở, dẫn đến khiếu nại, tố cáo kéo dài, vượt cấp; có vụ việc làm mất an ninh, trật tự.

Một số cơ quan chức năng có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo khi nhận được kiến nghị của Thường trực HĐND và các Ban của HĐND tỉnh chưa nghiêm túc thực hiện. Một số trường hợp giải quyết đơn thư chưa đúng thời gian quy định, chưa thực hiện chế độ thông tin phản hồi về kết quả giải quyết đến Thường trực HĐND và các Ban của HĐND tỉnh, nhưng chưa có chế tài đối với trường hợp này. Từ đó, hiệu quả công tác giám sát của HĐND trên lĩnh vực khiếu nại tố cáo của công dân còn hạn chế.

Qua kết quả giám sát của HĐND tỉnh cho thấy, nơi nào cấp ủy, chính quyền quan tâm đến công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân và vai trò giám sát của HĐND được coi trọng thì nơi đó thực hiện tốt và có hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Trong thời gian tới, để hoạt động giám sát của HĐND và công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân đạt hiệu quả tốt hơn, Đảng đoàn HĐND tỉnh đề xuất một số giải pháp sau:

- Cấp ủy đảng chỉ đạo Chính quyền các cấp tiếp tục rà soát, củng cố nâng chất đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; bố trí người làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phải đảm bảo về năng lực, chuyên môn, hiểu biết về pháp luật và có tâm huyết… để hoàn thành tốt nhiệm vụ.

- Cần chế tài đối với những trường hợp người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo vi phạm pháp luật về khiếu nại, tố cáo; có biện pháp hữu hiệu đối với người cố tình không chấp hành quyết định giải quyết đã có hiệu lực pháp luật và những trường hợp người khiếu nại, tố cáo vi phạm pháp luật về khiếu nại, tố cáo.

- Nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước, nhất là đối với lĩnh vực đất đai. Thực hiện đúng quy trình của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với người có đất trong các dự án có thu hồi đất; thực hiện bồi hoàn giải tỏa đúng quy định hiện hành”.